Archimedes của Syracuse (tiếng Hy Lạp: Ἀρχιμήδης) phiên âm tiếng Việt là Ác-si-mét; khoảng (287 trước Công Nguyên – khoảng 212 trước Công Nguyên) là một nhà toán học, nhà vật lý, kỹ sư, nhà phát minh, và một nhà thiên văn học người Hy Lạp. Dù ít chi tiết về cuộc đời ông được biết, ông được coi là một trong những nhà khoa học hàng đầu của thời kỳ cổ đại. Trong số các cải tiến vật lý của ông có các nền tảng của thuỷ tĩnh, tĩnh học và một sự giải thích nguyên lý đòn bẩy. Ông được coi là người thiết kế những cỗ máy cải tiến, gồm các máy vây thành và bơm đinh ốc mang tên ông. Các thực nghiệm hiện đại đã kiểm nghiệm các tuyên bố rằng các cỗ máy của Archimedes thiết kế có khả năng nhấc bổng những chiếc tàu chiến và đốt cháy tàu bằng cách sử dụng một mạng lưới gương.
Archimedes nói chung được coi là nhà toán học vĩ đại nhất thời cổ đại và là một trong những người vĩ đại nhất mọi thời đại. Ông đã sử dụng phương pháp vét cạn để tính toán diện tích theo cung của một hình parabol với tổng của một chuỗi vô hạn, và đưa ra ước tính chính xác đáng ngạc nhiên của số pi. Ông cũng định nghĩa đường xoắn ốc mang tên ông, lập công thức tính cho các thể tích của các bề mặt xoay và một hệ thống khéo léo để thể hiện các con số rất lớn.
Archimedes chết trong trận Bao vây Syracuse khi ông bị một tên lính La Mã giết dù đã có lệnh không được làm hại ông. Cicero miêu tả việc tới thăm mộ Archimedes, bên trên có một hình cầu nội tiếp bên trong một hình trụ. Archimedes đã chứng minh rằng hình cầu có hai phần ba thể tích và diện tích bề mặt của hình trụ (gồm cả các đáy của hình trụ), và coi đó là một trong những thành tựu toán học lớn nhất của mình.
Không giống các phát minh của ông, các tác phẩm toán học của Archimedes ít được biết đến trong thời cổ đại. Các nhà toán học từ Alexandria đã đọc và trích dẫn các tác phẩm của ông, nhưng sự sưu tập đầy đủ đầu tiên mãi tới khoảng năm 530 sau Công Nguyên mới được Isidore của Miletus thực hiện, trong khi những lời bình luận với các tác phẩm của Archimedes do Eutocius viết ở thế kỷ thứ 6 Công Nguyên lần đầu tiên đã đưa nó ra với người đọc rộng rãi hơn. Số lượng khá ít các tác phẩm viết tay của Archimedes còn lại cho tới Thời Trung Cổ là một nguồn tư tưởng ảnh hưởng quan trọng cho các nhà khoa học trong thời kỳ Phục hưng,[5] trong khi sự phát hiện các tác phẩm trước đó chưa từng được biết tới của Archimedes vào năm 1906 trong Tác phẩm da cừu Archimedes đã cung cấp cái nhìn mới về việc làm sao ông đạt được các thành tựu trong toán học.
(Xem đầy đủ tại đây: http://vi.wikipedia.org/wiki/Archimedes)